Müteahhitler 150 AVM’de mağazaları rehin aldı
Dolar her geçen gün yeni rekorlar kırarken ne Merkez Bankası ne de Hükümet’ten durdurmak için net bir adım yok. Aksine Cumhurbaşkanı Erdoğan yurtiçi ve yurtdışında yaptığı faiz karşıtı açıklamalarla yatırımcıyı ürküttü ve kurların 4.50 TL’ye ulaşmasında önemli bir rol oynadı.
Siyaset ve piyasalardan gelen mesajların sokaklardaki yansıması ise giderek sertleşiyor. Türkiye’de sayıları 400’ü bulan ve günlük ticaretin önemli bir parçası haline gelen AVM’lerde amansız bir kur savaşı yaşanıyor. Yapılan tüm kampanyalara karşın Türkiye’de AVM’lerin üçte biri hala kiraları günlük döviz kuru üzerinden belirlediği için özellikle hemen her AVM’de uzun vadeli sözleşmelerle dükkan kiralayıp mağaza açan Türkiye’nin dev perakende zincirleri de inşaat sektörü benzeri bir krizin eşiğine geldi.
Bir andan AVM’lerde metrekare başına satış tutarı düşerken, diğer yandan dövizle kira yüzünden artan maliyetler perakende zincirlerini mağaza kapatmaya ve personel çıkartmaya zorluyor.
Fakat bu da sanıldığı kadar basit değil. Çünkü, mağaza kapatmak isteyen markalar AVM’lerle yaptıkları uzun vadeli sözleşmeler nedeniyle ödenmesi güç tazminat cezalarıyla karşı karşıya kalıyor. Yani adeta esir düşüyorlar.
Bünyesinde Türkiye’nin en büyük perakende markalarını barındıran Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı ve aynı zamanda Twiggy zincirinin de sahibi olan Sinan Öncel durumu şu sözlerle anlatıyor:
“AVM’ler 'Benim döviz borcum var' gerekçesinin altına sığınarak günlük kurdan fatura kesiyor. Bunun karşısında 'Ben dayanamıyorum, kapamak istiyorum' diyen kiracıya da 'Sözleşmen var ceza ödeyerek çıkabilirsin' diyor.
AVM'den çıkmak isteyen kiracıya hızlı bir şekilde çıkış hakkının tanınması lazım. Bu artık mücbir sebep haline gelmiş vaziyette. AVM'den kolay çıkış konusunda Borçlar Kanunu'nda değişikliğe gidilebilir.”
Türkiye’de AVM yatırımlarının toplam tutarı 60 milyar dolar olarak tahmin edilirken bunun önemli bir bölümü yurtiçi ve dışından alınan uzun vadeli döviz kredileriyle finanse edilmişti.
Alınan kredilerin vadesi 10 yıla kadar uzarken, yatırımcılar bankalara olan döviz borçları nedeniyle döviz bazında kira uygulamasında ısrar ediyor. Ancak kurdaki artışın önemli seviyeler ulaşmasıyla mağaza kiraları ana müşteri konumundaki organize perakende sektörünün tepkisini çekince AVM’lerin önemli bölümünde kira kurunu belirli düzeyde sabitleme ve döviz bazında kiralardan indirim gibi uygulamalar yapıldı.
Bazı AVM’ler ise TL ile kira uygulaması başlattı. AVM’lerin üçte birinin hala kur konusunda anlayışlı davranmadığını anlatan BMD Başkanı Sinan Öncel, “Dövizle kira ödemek durumunda kalan perakendecinin artık yaşamsal ticari hayatının tehlike altına girmeye başladı" dedi.
Ciro artışlarının genel giderlerdeki artışı yakalayamadığını anlatan Öncel, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ciromuzun içerisindeki kiranın payı eleman giderlerimizin üzerine çıkmış durumda. Bu konu istihdamı da olumsuz etkiliyor.
Dövizli kira maliyetlerimiz 3 yıl öncesine göre yüzde 80 arttı. Günlük kurda ısrar ederek fatura düzenleyen AVM'lere bu yıl fazladan 3 milyar 300 milyon TL ödeme yapacağız.”
20 Mayıs 2018 16:20
DİĞER HABERLER
